-----
MỘT
CUỘC CÁCH MẠNG 1-11-1963 “BỎ TÚI”
Cách-Mạng
1-11-1963 gồm có phần chính là cuộc đảo-chính
quân-sự tại Thủ-Đô Sài-Gòn, và phần phụ là sự hưởng-ứng thể-hiện bằng công-điện
của các Tư-Lệnh Quân-Đoàn/Vùng Chiến-Thuật, Sư-Đoàn, Tỉnh-Trưởng, Thị-Trưởng,
từ vĩ-tuyến 17 đến Mũi Cà-Mau, lần-lượt gửi về “Hội Đồng Quân Nhân Cách Mang” tại Trung Ương.
Thế nhưng, tại Tỉnh Quảng-Đức xa-xôi
hẻo-lánh này, đồng-bào các giới trông đợi cả tuần vẫn không nghe thấy động-tĩnh
gì trong tỉnh mình.
Vì nôn-nóng quá, có một trung-sĩ thuộc ngành An-Ninh Quân-Đội, tên Nguyễn Đình Khôi, đã đứng ra cầm đầu một số hạ-sĩ-quan bạn, lập thành một
lực-lượng “Cách Mạng 1-11-1963” cho tỉnh mình.
Trong một buổi tối, họ đã đi tước
khí-giới, cô-lập, và cử người khác lên thay, các cấp cầm đầu Chính-Quyền và
lực-lượng quân-sự tại Thị-Xã Gia-Nghĩa là tỉnh-lỵ của tỉnh địa-phương: Trưởng Ty An-Ninh Quân
Đội, Trưởng Ty Cảnh-Sát Quốc-Gia, Tỉnh-Đoàn-Trưởng Bảo An, Tiểu-Khu-Phó, và cả
Tỉnh-Trưởng.
Trong đêm, họ dùng phương-tiện của
Ty Thông-Tin kêu gọi đồng-bào sáng sớm hôm sau dự cuộc mít-tinh trên Đồi Gia-Nghĩa, trung-tâm
tỉnh-lỵ nhà.
Cũng nội trong đêm, họ đã thực-hiện
được một khán-đài, với những biểu-ngữ, bích-chương, dàn máy vi-âm và loa phóng-thanh,
cùng với bản thảo công-điện kiến-nghị gửi về Trung Ương, đồng-thời gửi thư mời
dự đến các Trưởng Phái-Bộ Viện-Trợ Kinh-Tế và Cố-Vấn Quân-Sự Hoa-Kỳ.
Sáng sau, đúng theo chương-trình
đã định, dân-chúng tụ-họp dưới sân, và các nhân-vật Hoa-Kỳ cùng với một số
hạ-sĩ-quan thành-viên “Lực-Lượng Cách-Mạng 1-11-1963” của Tỉnh Quảng-Đức ngồi trên
khán-đài, trung-sĩ “Chủ-Tịch Lực-Lượng Cách-Mạng Tỉnh Quảng-Đức”
cầm máy vi-âm tuyên-bố toàn-quân toàn-dân trong tỉnh hưởng-ứng cuộc Cách-Mạng
tại Thủ-Đô Sài-Gòn, rồi bắt Đại-Tá Hồ Nghĩa, là Tỉnh Trưởng kiêm Tiểu Khu Trưởng “chế-độ cũ” ra nhận tội trước mọi người và ký biên-bản rời khỏi chức-vụ
tức-thời.
Đặc-biệt là viên Trưởng Phái-Bộ
Viện-Trợ Kinh-Tế Hoa-Kỳ của Tỉnh cũng lên máy phát-biểu ủng-hộ “Chính-Quyền
Mới” tại địa-phương.
Sau cùng, trung-sĩ Chủ-Tịch đọc bản kiến-nghị.
Sau khi được mọi người hiện-diện đồng-thanh
hô lớn thông-qua, anh ta ký tên, cho Phòng Truyền-Tin của Tiểu-Khu gửi bản kiến-nghị
ấy vào “Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng”, đồng gửi vào Đài
Phát-Thanh Sài-Gòn để phổ-biến cho toàn-quốc đều nghe.
Thế là cuộc Cách-Mạng 1-11-1963 bỏ
túi của Tỉnh Quảng-Đức đã thành-công.
Viên trung-sĩ nói trên đương-nhiên
trở thành người cầm đầu mọi việc trong tỉnh.
Đến mấy ngày sau, Hội-Đồng Tướng-Lãnh
Cách-Mạng Trung-Ương mới nhớ đến Tỉnh Quảng-Đức, lấy bức công-điện ra xem thì thấy Nguyễn Đình Khôi là một cái
tên lạ hoắc, lại có kèm theo cấp-bậc, chỉ là một hạ-sĩ-quan, hỏi quanh không ai
biết gì, liền vội ra lệnh điều-tra.
Bộ Tư-Lệnh Sư-Đoàn 23 Bộ-Binh/Khu
23 Chiến-Thuật (đóng ở Buôn Ma Thuột, thuộc Tỉnh Darlac) mà hoạt-vực bao gồm cả Tiểu-Khu/Tỉnh Quảng-Đức, được giao
trách-nhiệm giải-quyết vụ này.
Trung-Tá Đặng Hữu Hồng, Trưởng Phòng
2 Sư-Đoàn, đích-thân tổ-chức một cuộc hành-quân quy-mô, vì phải đối-phó với một
Tiểu-Khu tức Tỉnh, tức là với mọi lực-lượng quân-sự và bán-quân-sự hiện có
trong tỉnh này.
Nhờ một mưu-kế, Trung-Tá Hồng bắt sống được Trung-Sĩ
Khôi, đưa lên
trực-thăng chở về Sư-Đoàn.
Thế là Trung-Tá Hồng được thưởng công, cho ở
lại làm Tiểu-Khu-Trưởng kiêm Tỉnh-Trưởng Tỉnh Quảng-Đức luôn.
Về sau, Trung-Sĩ Nguyễn Đình Khôi bị Quân-Đội
truy-tố về mặt quân-kỷ và bị đưa ra xét-xử trước Toà Án Quân-Sự Tại Mặt Trận ở Nha-Trang.
|
__._,_.___
