ĐẠI-BIỂU CHÍNH-PHỦ TẠI VÙNG I
TƯ-LỆNH Quân-Ðoàn I & Quân-Khu I
Ngô Quang Trưởng được hầu hết mọi người khâm-phục. Ông đã dành nhiều tâm-trí,
công-sức, và thì-giờ vào các cuộc hành-quân hơn là vào công việc văn-phòng. Ông
thường-xuyên mặc chiến-phục, đội mũ sắt, mang áo giáp, bay đến tận từng đồn+chốt
khắp Quân-Khu, để quan-sát, nghiên-cứu tình-hình tại chỗ, và kiểm-tra tác-phong
kỷ-luật của các cấp quân-nhân. Bản-thân ông ít thích truy-hoan, nên cấm sĩ-quan
thuộc quyền đến khiêu-vũ ở các nhà hàng ca+vũ+nhạc, khiến các Tỉnh-Trưởng và
Thị-Trưởng tại Quân-Khu I cấm luôn cả các phòng trà ca-nhạc tổ-chức khiêu-vũ
cho bất-cứ giới khách hàng nào.
Ðó là tóm-tắt những nét chính về
Tướng Trưởng được nhiều người nhận thấy hoặc đồn miệng với nhau.
Tư-Lệnh Quân-Ðoàn/Quân-Khu cử-nhiệm các Tiểu-Khu-Trưởng và
Ðặc-Khu-Trưởng kiêm-nhiệm Tỉnh-Trưởng và Thị-Trưởng. Tư-Lệnh Quân-Ðoàn/Quân-Khu
trực-tiếp điều-khiển Chỉ-Huy-Trưởng Cảnh-Lực Vùng sở-tại, đồng-thời cũng là
Chủ-Tịch Hội-Ðồng Bình-Ðịnh & Phát-Triển cầm đầu công-tác chuyên-môn của
đa-số các Bộ quan-trọng thuộc Chính-Quyền Trung-Ương thực-hiện trong lãnh-thổ
Quân-Khu mình. Tóm lại, Trung-Tướng Ngô Quang Trưởng là Trưởng Chính-Quyền tại
Miền Trung.
Sau đó, tôi chính-thức tường-trình lên
ông những vấn-đề nội-chính của Quốc-Gia.
Vấn-Ðề Quân-Nhân Vô-Kỷ-Luật
Khi người lính ở trong quân-sở hoặc
quân-cứ thì quân-phong quân-kỷ có thể được xem là việc riêng trong gia-đình
Quân-Lực; nhưng một khi người lính đã đi ra ngoài thì mọi ngôn-ngữ cử-chỉ dù
nhỏ-nhặt cũng ít nhiều ảnh-hưởng đến mối quan-hệ giữa Quân và Dân.
So với tổng-số quân-nhân tại-ngũ thì
tỷ-lệ cá-nhân vô-kỷ-luật chỉ là một con số nhỏ; nhưng những việc làm sai-quấy
của số ít này đã gây bất-bình và ác-cảm không ít trong dân-nhân đối với
binh-giới nói chung, tạo thành một vấn-đề trong lãnh-vực chính-trị nội-bộ của
chế-độ Việt-Nam Cộng-Hòa.
Khi nào có một người nào vi-phạm
luật-pháp hoặc luật-lệ hiện-hành mà mặc quân-phục rõ-ràng hoặc tự-xưng là
quân-nhân, thì Cảnh-Sát chỉ cần báo cho Quân-Cảnh đến chấp-lý mà thôi. Thế là
Cảnh-Sát, ở đây, là Cảnh-Sát Sắc-Phục, không theo-dõi, thống-kê, phân-loại, so-sánh
tăng/giảm, tìm hiểu nguyên-nhân, v.v...; vả lại, dù có muốn cũng không làm
được, vì không biết rõ tính-danh, số quân-tịch, cấp-bậc, đơn-vị, nội-dung sự
phạm-pháp, cách giải-quyết, và kết-quả thế nào.
Nhưng đó lại là một vấn-đề nội-chính.
Nó thuộc phạm-vi nghiên-cứu của Ngành Ðặc-Biệt (Cảnh-Sát Ðặc-Biệt); nó xảy ra
trong vùng sinh-hoạt của người dân, là vùng mà tôi đã đề-nghị và Bộ Tư-Lệnh
Quân-Khu sở-quan đã đồng-ý giao cho Ngành Ðặc-Cảnh chịu trách-nhiệm về an-ninh
chung; và nó cũng là một mục-tiêu hoạt-động hàng ngày của chính Trung-Tướng Ngô
Quang Trưởng.
Phải bảo-toàn hình-ảnh tốt đẹp của
người chiến-sĩ đang hy-sinh xương máu trên chiến-trường; phải duy-trì mối tình
khắng-khít cá+nước quân−dân; phải xóa sạch mọi tỳ-vết, không để cho kẻ thù
khai-thác vơ đũa cả nắm chê-bai hàng-ngũ Quốc-Gia chúng ta.
Lần họp kế sau, Đại-Tá Ðáng khéo-léo
nhắc chúng tôi đừng đề-cập nhiều những vấn-đề nội-bộ, ý nói vì có Người Bạn
Ðồng-Minh (viên-chức CIA cố-vấn của Ðặc-Cảnh) và thông dịch-viên cùng nghe.
Tôi quan-niệm rằng: khi một người
lính, dù là hạng chót (binh nhì), đứng gác ở một cổng đồn, anh ta có quyền chận
đường một ông Bộ-Trưởng; khi một nhân-viên Quan-Thuế (dù là hạ-đẳng) soát hàng
ở một phi-trường, anh ta có quyền lục xách một viên đại-tướng; vậy thì, khi một
đại-diện Cảnh-Sát (dù là sơ-cấp) kiểm-soát xe cộ, tại sao anh ta lại không có
quyền chỉ-dẫn đúng luật đi đường cho các tài-xế quân-xa?
Tướng Nghiêm phê vào bên lề bản thảo của tôi hai chữ
“con cú”. Phòng Năm chúng tôi đoán ý ông cho rằng bài xã-luận ấy có phần cay-cú
hoặc xoi-mói như “cú vọ” (?), nên đã xếp bỏ.
Phần đông cấp trên không muốn nghe
người khác nói đến khuyết-điểm của cấp dưới thuộc phần trách-nhiệm của mình.
Vấn-Đề Kiểm-Soát các
Cựu-Can & Cựu-Cán Việt-Cộng
Phong-trào phản-đối Chiến-Tranh
Việt-Nam ở Hoa-Kỳ và một số nước khác đã mở đường cho Hiệp-Ðịnh Paris 1973.
Hậu-quả trầm-trọng và cụ-thể nhất là Mỹ giảm bớt dần dần để rồi chấm dứt hẳn
viện-trợ cho Việt-Nam Cộng-Hòa.
Sau vụ Việt-Cộng tổng-tấn-công Tết
Mậu-Thân năm 1968, hoạt-động của Quân-Lực cũng như của Ðặc-Cảnh gia-tăng
tối-đa; do đó, số cán-bộ, bộ-đội, và cơ-sở địch bị bắt cũng gia-tăng rất nhiều.
Chính-Quyền phải xây-cất thêm trại tạm giam ở mỗi Tỉnh, một số trại giam thuộc
Trung-Ương, và một trại tập-trung tại mỗi Vùng Chiến-Thuật, để gom lại các
phần-tử nguy-hiểm được đưa từ các Tỉnh về.
Ngoài ra, chế-độ giam-giữ và đối-xử
trước khi thành-án thì thuộc phần đảm-trách của các Trại Tạm Giam ở phía
Sắc-Phục của Bộ Chỉ-Huy Cảnh-Lực, Trung-Tâm Cải-Huấn thuộc Bộ Nội-Vụ, hoặc Trại
Giam Tù-Binh Cộng-Sản Việt-Nam thuộc Bộ Quốc-Phòng; và sau khi thành-án thì do
Tổng-Nha Cải-Huấn hoặc Bộ Tổng-Tham-Mưu quản-lý và kiểm-soát cho đến ngày các
đương-nhân được trả tự-do.
Một mặt thì hứng chịu phần lớn
dư-luận công-kích là chế-độ có quá nhiều tù và trại giam: trại giam thì thiếu
tiện-nghi, mà tù thì bị ngược-đãi, thậm-chí tiếng lóng “bị nhốt chuồng cọp”, là
một hình-thức kỷ-luật áp-dụng ở đâu ngoài Ngành Ðặc-Cảnh, cũng bị dịch sai và
hiểu lầm một cách có ác-ý là tù bị nhốt chung chuồng với cọp.
Một mặt thì phải rút ngắn thời-gian
điều-tra, lập hồ-sơ; riêng tại Trung-Tâm Thẩm-Vấn thì phải đi trước các trại
giam khác về việc: tăng thêm thức ăn; trổ thêm cửa sổ; tăng thêm hệ-thống
ánh-sáng và vệ-sinh, y-tế; giảm bớt số người giam chung trong mỗi phòng―nghĩa là tăng thêm phòng giam, nhưng
đồng-thời lại phải giảm bớt tổng-số phòng giam!
Ngoại-trừ các tù-nhân đang còn thụ-án
và các tù-binh đang chờ được trao trả cho bên kia, tất cả các thành-phần trên
đều là đối-tượng cho Ngành Ðặc-Cảnh giám-thị, theo-dõi, và nếu cần thì
đương-đầu.
Thời-gian đó, nhiệm-sở của tôi là
Vùng II. Một hôm, trong một buổi họp của Bộ Tư-Lệnh Quân-Khu II, tại Nha-Trang,
Phó Tư-Lệnh là Đại-Tá Nguyễn Đứt, chủ-tọa, đã ra lệnh cho Bộ Tham-Mưu thuộc
quyền hội-ý với các Tỉnh-Trưởng để chọn một Tỉnh trong Quân-Khu làm địa-hạt
chỉ-định cư-trú chung cho tất cả các cựu-can, cựu-cán và hồi-chính-viên
đặc-biệt nói trên tập-trung về từ các Tỉnh và Thị-Xã khác khắp Quân-Khu.
Bộ Tư-Lệnh Quân-Khu II không mời Bộ
Chỉ-Huy Cảnh-Lực Vùng II cùng dự buổi họp này.
Bản-thân tôi vốn có những quan-hệ
công-vụ chặt-chẽ với các sĩ-quan cao-cấp đứng đầu các cơ-quan Quân-Báo và
Quân-An ở cấp Quân-Ðoàn và Quân-Khu, nên tuy không được mời đến nhưng tôi vẫn
lợi-dụng điều đó để đến dự các buổi họp nội-bộ của họ mỗi sáng sớm tại Bộ
Tư-Lệnh Quân-Ðoàn/Quân-Khu.
Không thể im-lặng đồng-tình, tôi đã
đứng lên phát-biểu ý-kiến:
– Tôi tin là sẽ không có một
Tỉnh-Trưởng nào, nếu thật-sự là Tỉnh-Trưởng, mà lại thuận nhận cho Tỉnh mình
trở thành một địa-phương quản-thúc tù.
Ðại-tá Đứt bất-bình, nhìn thẳng mặt
tôi:
– Anh tưởng là tôi không trừng-phạt
được các Tỉnh-Trưởng nào không tuân lệnh của Quân-Khu sao?
Sau đó, không có Tỉnh nào được chọn
làm lãnh-thổ quản-thúc tù chính-trị cho toàn Vùng II.
*
Biện-pháp áp-dụng từ đó cho đến sau
ngày đã có Hiệp-Ðịnh Paris là cho trở về quê cũ, người nào làng nấy, cư-trú
cố-định và hạn-chế đi lại, các cựu-can cựu-cán và hồi-chính-viên đặc-biệt mà
tin-tức tình-báo cũng như nhận-xét của các giới-chức Cải-Huấn thuộc Bộ Nội-Vụ
và Phục-Hoạt thuộc Bộ Chiêu-Hồi đã xếp vào loại “mìn ngụy-trang”, “khổ-nhục-kế”,
chưa cho phép tự-do hoàn-toàn.
Tùy theo sự xếp loại, các phần-tử ấy
phải đến trình-diện mỗi tháng, mỗi hai tuần, hoặc mỗi tuần, tại Phòng Ðặc-Cảnh
Quận sở-tại; tại đây, nhân-viên chuyên-trách có lập một cuốn sổ, để các
đương-nhân khi đến thì ghi tên, tuổi, địa-chỉ, ngày giờ đến trình-diện, và ký
tên vào, làm bằng-chứng đã được kiểm-soát để lưu hồ-sơ.
Về việc trình-diện: có một số người
liên-hệ đã ăn nên làm ra, hoặc đã trở thành đảng-viên quan-trọng của Việt-Nam
Quốc-Dân Ðảng, không còn đến trình-diện tại Phòng Ðặc-Cảnh Quận hoặc Cuộc
Cảnh-Sát Xã nữa, mà chính nhân-viên hữu-trách phải mang sổ đi tìm, bất-cứ ở
đâu, lúc nào, có khi gặp rồi mà còn phải chờ chực, để được đối-tượng ký-chỉ vào
sổ trình-diện, cho có hình-thức là đã kiểm-soát họ rồi.
Về việc chỉ-định cư-trú và hạn-chế đi
lại: dân-chúng được tự-do đi lại và cư-trú; trừ một ít trường-hợp đặc-biệt,
Cảnh-Sát không soát-xét tờ khai gia-đình; Cảnh-Sát cũng ít phối-hợp công-tác
với Xã-Trưởng. Do đó, có một số phần-tử nguy-hiểm đã rời khỏi địa-phương; họ
được các Chủ-Tịch Ủy-Ban Hành-Chánh Xã nguyên-quán cấp giấy phép cho chính-thức
ra đi, nhất là vào các thị-xã, đặc-biệt là vào Ðà-Nẵng, là những nơi họ bị cấm
đến, để thoát khỏi sự kiểm-soát của cơ-quan an-ninh và dễ tái-hoạt-động sau khi
đã đổi vùng. Lúc đầu thì ít, về sau thì càng ngày càng nhiều.
Vấn-Đề
Dân Quê Bỏ Làng Ði Theo Việt-Cộng
Vào khoảng cuối năm 1973, trung-bình
vài tháng mới có một vài thanh-nam miền quê vắng nhà lâu ngày; điều-tra thì
được biết họ đã lén-lút vào rừng theo cộng-quân.
Tôi cũng cho lập bảng thống-kê hàng
tháng về sự-kiện này thì thấy con số mỗi ngày một gia-tăng.
Cũng như đối với các vấn-đề khác, tôi
ra lệnh cho cấp dưới ghi-nhận, báo-cáo, lập bảng thống-kê, rồi so-sánh mức-độ
và cường-độ tăng/giảm thế nào, không phải chỉ để biết suông mà thôi.
Tôi đã chỉ-thị cho các Sở Ðặc-Cảnh
Tỉnh/Thị trình lên Tỉnh-Trưởng sở-tại với đề-nghị có biện-pháp ngăn+trừng. Tôi
cũng đã trình lên Tư-Lệnh Quân-Khu, đồng-thời trình lên Trưởng Ngành Ðặc-Cảnh
Trung-Ương, để các nơi này trình tiếp lên cho Tổng-Thống được biết về vấn-đề
này.
Về phần Cảnh-Lực thì tại mỗi Xã cũng
như mỗi Phường đều có một Cuộc Cảnh-Sát, nhưng chỉ là Cảnh-Sát Sắc-Phục,
kiểm-soát vệ-sinh, điều-khiển lưu-thông, kiểm-tra dân-số, chấp-lý các vụ
vi-phạm luật-lệ hình-sự và thể-lệ hành-chánh hiện-hành. Ðúng ra thì họ cũng có
bổn-phận ngăn-chận không để người dân từ vùng Quốc-Gia di-chuyển qua vùng cộng-sản,
vì là vi-phạm quy-định hành-chánh; nhưng phần lớn họ chỉ giới-hạn nhiệm-vụ
trong việc thỉnh-thoảng xét hỏi giấy tờ những người khả-nghi, còn những gì hằng
ngày có liên-quan đến cộng-sản, tức là chính-trị, thì họ phó mặc cho Ngành
Ðặc-Cảnh đảm-đương.
Vậy mà Trung-Ương không thiết-lập
cơ-cấu Ðặc-Cảnh xuống thấu cấp Xã, mặc dù Việt-Cộng từ xưa đã biết xây-dựng
cơ-sở từ cấp Tổ Tam-Tam leo lần lên cấp Khóm Thôn, trong từng Xã một, rồi tiến
lên cấp cao hơn.
Ðể đối-phó với Việt-Cộng ở cấp Xã, Bộ
Tư-Lệnh Cảnh-Lực Quốc-Gia chỉ-định Trưởng Cuộc Cảnh-Sát Xã kiêm-nhiệm đại-diện
Ngành Ðặc-Cảnh tại địa-phương mình; nhưng hầu hết các viên-chức này không
am-thạo, mà cũng không ham-thích, công-tác chính-trị và phản-gián, vả lại không
có nhân-viên đặc-trách tại Cuộc để giữ phần-hành chuyên-môn, nên tuy có
đại-diện mà cũng gần như không.
Dù theo lý-thuyết thì mỗi Cuộc đều có
một vài nhân-viên phụ-trách Chương-Trình “Phụng Hoàng”, xem như để đương-đầu
với Việt-Cộng, nhưng trên thực-tế thì đa-số các nhân-viên này chỉ là những
thư-ký văn-phòng, lấy tài-liệu từ Ủy-Ban Phụng-Hoàng Quận, hầu hết do Ngành
Ðặc-Cảnh cung-cấp, để lập hồ-sơ, thống-kê, biểu-đồ, về tình-hình hạ-tầng cơ-sở
địch, chỉ để thuyết-trình mỗi khi có phái-đoàn đến thanh-tra hoặc mang đi họp,
chứ hiếm khi tự mình thu-thập tin-tức hoặc tự mình tìm bắt tên Việt-Cộng nào.
Về phần chính-quyền Xã thì tuy có một
Ủy-Ban Hành-Chánh nhưng nhiều nơi mọi việc đều do một mình Xã-Trưởng nắm trong
tay.
Thật ra, các vấn-đề quan-trọng đều do
chính-quyền Quận chủ-trì. Xã-Trưởng chỉ dự họp, dự lễ, ký các loại hộ-sự
chứng-thư; cũng có nơi thì lập danh-sách nhận tiền trợ-cấp di-tản, bồi-thường
thiệt-hại chiến-tranh, v.v...
Hầu hết Xã-Trưởng đều không quan-tâm
đến việc dân làng bỏ trốn theo đối-phương; nhưng, dù có bận lòng thì cũng không
làm gì được, vì không có lực-lượng, không chỉ-huy được Cảnh-Sát hay Nghĩa-Quân.
Ða-số Xã-Trưởng chỉ có mặt trong Xã vào ban ngày, còn ban đêm thì về ngủ ở
quận-lỵ hoặc tỉnh-lỵ cho được an-toàn.
Từ năm 1973, Quân-Lực thành-lập thêm
một tổ-chức lãnh-thổ cấp Xã, gọi là Phân-Chi-Khu, do một sĩ-quan đứng đầu,
chỉ-huy đơn-vị Nghĩa-Quân nói trên.
Phân-Chi-Khu hầu như là một văn-phòng
tham-mưu hơn là một bộ chỉ-huy hành-quân. Và không phải Phân-Chi-Khu-Trưởng nào
cũng ở lại tại Xã vào ban đêm.
Phân-Chi-Khu-Trưởng, có lính dưới
quyền, trở thành một thế-lực mâu-thuẫn với Xã-Trưởng.
Tổng-Thống Thiệu đã gợi ý cho các
Phân-Chi-Khu-Trưởng kiêm-nhiệm Xã-Trưởng thay thế các người này.
Báo-chí đã tường-thuật cái nhíu mày
của Đại-Sứ Hoa-Kỳ, và đặt câu hỏi: tổng-thống nghĩ gì khi đòi xóa bỏ tư-cách
dân-cử của Xã-Trưởng, là nhân-vật được dân bầu vào Hội-Ðồng Xã và Hội-Ðồng này
cử ra, trong lúc Hội-Ðồng Xã là một đơn-vị dân-cử cơ-bản trên đường dân-chủ-hóa
để còn tiến tới bầu-cử Quận-Trưởng, Tỉnh-Trưởng, Thị-Trưởng, là các cấp còn lại
trong hệ-thống Chính-Quyền Quốc-Gia?
*
Trong các buổi họp tại Quân-Khu, các
cấp lãnh-đạo không đề-cập gì đến các vấn-đề then-chốt mà tôi đã nêu ra như trên.
(tác-giả "Cảnh-Sát-Hóa" và "Biến-Loạn Miền Trung")
__._,_.___