QUỐC HẬN 30 THÁNG 4

Image result for Tháng Tư năm 1975 -----

==== ====



Saturday, October 5, 2013

Bạn không thành người Trung Quốc được đâu.


From: Van-Nghe

Bạn không thành người Trung Quốc được đâu.


 

Mark Kitto – Anh

Thu
ế khóa và cái chết. Bn biết nghĩa hai t này ri ch? Tôi mun thêm mt s mt mi na: thành người Trung Quc.

Ph
i, chuyn lên tri ri. Tôi đã tng mun thành người Trung Quc. Không phi kiu mc áo la, đi dép vi, nhum tóc đen, hay ghê s thì chp khăn mùi soa vào mũi đâu. Tôi mun Trung Quc ngày càng tươi đp đ tôi sng và làm vic. Cách đây 16 năm, chính là tôi mun như thế đy. Còn bây gi, tôi đu hàng....

16 năm tr
ước, khi tôi ri Đi hc London năm th 2, đến Bc Kinh theo khóa tiếng Trung, thì so vi phương Tây, Trung Quc lc hu lm. Chng thy ô tô trên đường ph, mà rt xe đp hoc xe bò, ch tin cho đám sinh viên có th trèo lên c khi chúng đang chy. “Cô giáo ch nhim” ca tôi, na như bo mu, na li ging người đi din, là mt bà Hng quân đáng s có bit danh là Hou Rng. Thc ăn, nước ung, qun áo, xe đp… ch mua thì chúng tôi cũng được dùng. Tin ch biết đ làm gì, vì quanh vùng ch có mi mt ca hàng Hu Ngh bán cà phê đen trong cc thiếc.

Chúng tôi s
ng đi sinh viên, nhưng chng biết gì nhiu (tt nhiên y là nói theo quan đim bây gi), ngoài tm nhìn t đnh Mc Can Sơn cách Thượng Hi trăm dm v phía tây.

N
ếu phi chn mt t đ nói v Trung Quc thi đó, tôi s bo đó là “lc quan”. Ch búa đơn gin như hi mi sinh ra. Ln đu tiên sau 35 năm, Trung Quc mi gp lm phát. Và người dân li thích thú vì h nghĩ đó là du hiu ca tiến b, nghĩa là bt đu có nhu cu, mà li cao hơn kh năng đáp ng. Năm 1949, t nóc Thiên An Môn, Mao Trch Đông tuyên b: “Nhân dân Trung Quc đã đng dy”. Gia thp k 80, h mi bt đu đi hc và tho lun. Mt đêm tháng giêng 1987, tôi đng trên ban công xem sinh viên tun hành qua nhng con đường ngp tuyết, đ v qung trường thành ph. Kiu tun hành y tn ti được đến tháng 6/1989, khi xy ra s kin Thiên An Môn.

Ng
ười có công ln nht đ Trung Quc ln mnh như ngày nay là Đng Tiu Bình. Nhưng ông ta cũng chính là người đã gi xe tăng vào nghin nát sinh viên. S kin Thiên An Môn trùng đúng vào dp chúng tôi đang làm báo cáo tt nghip. Và lũ bn cùng lp vi tôi c băn khoăn mãi: 4 năm hc tiếng Trung ch đ gi đúng tên nhng tang tóc này sao?


Nh
ưng Đng không mt nhiu thi gian v chuyn đó. Ông ta thuyết phc thế gii rng, hãy tha li cho Thiên An Môn, và hãy chơi vi Bc Kinh, ch đng coi Trung Quc là mt xã hi man r. Ông y va vt nài va n lc. Thế gii không thù dai, và người Trung Quc nm ly cơ hi ông y trao. C hai đu có phn, ít nht là v mt kinh tài.

Khi tôi tr
li Trung Quc năm 1996 đ sng và làm vic như mơ ước by lâu, tôi nhn thy bu không khí lc quan tương t như trước kia, nhưng đã có nhng du hiu hơi khác: Hơi th thương mi đã ph khp cng đng. C ký được mt hp đng là vui, ch cn biết gì hơn. Tôi làm đi lý thép, và ký hp đng vi người Trung Quc liên tc.

Đ
t nước này đã ký được mt hp đng ln. Đng nói: “Hãy t tin, và mi vic s tt”.

Nh
ưng hai mươi năm sau, người Trung Quc đã t tin, mà không phi cái gì cũng tt.

Tôi ph
i nói rõ rng bn cáo trng y chng liên quan gì đến qu đo thc hành tiếng Trung ca tôi, vn bt đu t đi lý thép, qua xut bn tp chí chuyên ngành, ri làm nhà hàng, giúp v (người Trung Quc) xây khách sn cho thuê. Vic nào cũng khiến tôi chm mt vi hàng lô s v, nhiu đến mc tôi có th lit kê ra hàng trăm giai thoi.

Khi tôi làm t
p chí, k cnh tranh (đi th thì chính xác hơn) khoác áo nhà nước r tai tôi rng, ông ta hc được nhiu kinh nghim t cách làm báo ca tôi. Ông ta tâm đc vi nhng đóng góp ca tôi cho ngành truyn thông Trung Quc. Nhưng ri cũng chính ông y dùng quyn đ hy hoi công sc chúng tôi. vùng Mc Can Sơn, chính quyn đa phương nhiu ln gi máy cm ơn tôi v vic biến nhng khu làng xơ xác thành đa ch du lch hp dn. Nhưng cũng chính h bo rng, tôi là trường hp ngoi l duy nht ca quy đnh bt thành văn: Người nước ngoài (nhng người đã khai phá vùng đt y đu thế k XX) không được chào đón sinh sng đây, tr nhng ngày cui tun.

Tuy nhiên, bài vi
ết này không nhm nói nhng chuyn cá nhân. Tôi mun nói nhng điu khác kia, sau nhiu tháng sng Trung Quc, nhng điu khiến tôi phi b đi.

Xã h
i Trung Quc hin đi là nơi mi th đu xoay quanh tin và nhng th đ làm ra nó. Chính tr nơi đây cũng ch nhm giành git kinh tế. H đã ln mnh gp nhiu ln so vi 25 năm trước. Văn hóa gia đình sau 60 năm ch nghĩa xã hi, ri 30 năm chính sách mt con, đã dn biến thành văn hóa “Tôi”.

Tr
nhng gì vì quyn li kinh tế, trong cng đng gi đây chng ai mun hp tác vi ai. Cái gì cũng phi được tr công, dù nhơ bn, bt chp đo lý, bt k ngày mai. Người Trung Quc bây gi đánh giá nhau qua tin ca, ô tô, căn h, đ trang sc, qun áo, thú cưng…cái gì cũng phi sáng bong, mác ngoi. nhng vùng làng quê bé nh nơi tôi sng, tôi không được hi thăm v sc khe hay nim vui gia đình, mà được hi thu nhp thế nào, ô tô mác gì, ri con chó cnh có đt không? Nếu bn nghèo, hay giu giếm thu nhp, nhng người xung quanh s chán bn ngay. Do ch nhà nước phát đng ch trương “xã hi hài hòa”, rt nhiu d án tt đp nông thôn ln thành th b xóa b. Dân tình thi nhau bán quyn s dng đt ly tin, thay vì sn xut ra ca ci, hàng hóa và np thuế. Có tin ri, bn mua hàng tiêu dùng, ri đu tư vào đâu đó an toàn, đ lo dưỡng già hoc chuyn hc hành con cháu. Nhưng không có ch nào như thế, tr vic ct dưới gi hoc mua bt đng sn. Th trường chng khoán thì đy ri ro, các ngân hàng ch có cam kết gì chc chn. Nhng k có tin hoc có quan h tt thì được chuyn tin ra nước ngoài, b mc dân chúng hi hp vi m tin mt hoc vài căn h đang trong cơn mưa bong bóng. Tóm li, giá bt đng sn Trung Quc đang tăng như tên la. Vic s hu mt căn h đã tr thành không th đi vi nhng lao đng tr thành th, và các d án xây dng nhà tiếp tc bung ra, đ bán ch không phi đ . Nếu bn được gi là có tài sn, bn phi có ít nht 3 căn h. Còn nếu không, bn là thng đn. Khi bong bóng v (sm hay mun), gian di ác đc ny n (kiu v sa melamine năm 2008), cht lượng các công trình đi xung (kiu thm kch đường cao tc Bc Kinh- Thượng Hi), hoc tham nhũng hoàn hành (đin hình như v Tân Châu năm 2011), nhng cơ hi dn mt giá…thì các s thnh vượng mà chính ph đem li cho dân cũng t nhiên xp xung. Li ha thì s b quên, ch nhng nhu cu ca con người như thc phm, thuc men, đin nước, hay hc phí ca con tr thì làm sao quên được! Mt khi nhng nhu cu ti thiu đó ca người dân không được đáp ng, thì xã hi “hài hòa” đim nào?

nông thôn Trung Quc, các quyết đnh cp làng xã vn cn có s chu trách nhim cao thì gi đây b đy đưa theo c mt chui các khâu, đôi khi đến tn Bc Kinh, đ ri b tr li vi li chú: “Tùy hoàn cnh”. B máy ch ra tay mi khi quyn lc hoc quyn li ca các cá nhân có ghế b đe da trc tiếp. Đt nước b điu khin t đng sau nhng cánh cng khép kín, hoc mt vài s đin thoi bí mt.

Đ
lên đnh, bn phi nh đường, đng có quan đim ni bt. Các đi th chính tr s nghĩ rng bn s vô hi vi h. Khi làm xut bn, tôi thường xuyên phi tiếp xúc vi các quan chc. H ch nghe dân tình ly l thôi, còn ch yếu lng nghe đng tĩnh t cp trên. H luôn thì thào, c như th phòng bên cnh có mt con quái vt vô cùng thính nhy. Trong các tòa ngang dãy dc là nhng người – theo các hc gi – chu trách nhim v cái gi là “thế k Trung Hoa”. “Trung Quc sp ti s là lãnh đo siêu cường thế gii”, h bo chúng tôi như thế. “Hãy chp nhn đi, và sng vi nó”. Nhưng làm sao bn biết cách sng vi nhng k đang du mt? Nhng k lúc nào cũng “ho…ho” mà chng ai biết trong đu h nghĩ gì?

Ng
ười Trung Quc thích bo: “Trước kia đã có thi Trung Hoa văn minh nht thế gii, mà có làm sao đâu. Gi Trung Quc ch mun ly li nhng gì đã mt”. Vn đ là h đã mt nhng gì?

Đ
u tiên, phi tha nhn Trung Quc có kích thước ln, trước đây cũng như ngày nay. Và người Trung Quc thích ch “ln” y lm. H thích hi người nước ngoài nghĩ gì v h. Và khi bn bo Trung Quc “ln”, li thêm ch “rt” đng trước, thì h khoái vô cùng. Khi người ta t “bé” thành “ln”, h s có tham vng thng tr. Cho nên trong lch s, Trung Hoa tng bt các nước khác trong vùng phi cng np nếu h không mun b làm phin. Tt nhiên cái ngày xưa đó, “thế gii” không bao gm Châu Âu phc hưng, Bc M hùng mnh, Châu Phi hoang dã, thm chí c n Đ tim lc ngay bên kia dãy Himalaya him tr. Thế gii lúc đó trong mt người Trung Quc ch quanh vùng Vin Đông. Và người Hán sm bng lòng vi đa v “trung tâm”, ri quay v “x lý” ln nhau. Cho nên người Hán chng thng tr được ai. Ngược li, h còn hai ln b người nước ngoài thng tr, người Mông C vi nhà Nguyên (1271-1368) và người Mãn Châu vi nhà Thanh (1644-1911). Đến mc dn dn h ngi yếu t “ngoi”, c “ngoi lai” là đáng ghét, “ngoi nhân” là đáng ng  Gi đây, lãnh đo Trung Quc nhn ra s kh di ca nhng người tin nhim. H đng viên dân chúng “đoàn kết” đ ng phó vi ch “ngoi”. Vic này có hai li ích, mt là ni b gim thiu him khích, hai là vươn tay ti được nhng mc tiêu mi m. C xem v Bc Hy Lai thì rõ, va dp được đi th chính tr, va tước đot được tài sn ca “ngoi nhân”, mà chính ph li không phi chu trách nhim gì.

M
t k lãnh đo thì phi ban ra được nhng phn thưởng xng tm. Hãy xem xưa nay nhng “nhà lãnh đo thế gii” trưng ra nhng gì. Đế chế La Mã mang ca ci v tng Châu Âu. Người Anh tng t do và h thng dân ch ngh vin cho các thuc đa. Nước M đung đưa “gic mơ M” trước mũi thế h mi ln. Nhưng còn Trung Quc? H không th ha vi ai v cơ hi thành người Trung Quc (!) được. H bo h s loi tr kiu bóc lt ca phương Tây, nhưng h li khuyến khích các ông ch người Hán bóc lt chính đng bào ca h đ to nên s “bùng n Trung Quc”. H v ra “công lý kiu Trung Quc”, nhưng cái cơ chế ca c xe côngy hot đng rt mp m. C khi nào đui lý thì h bo h tha căn c nhưng bo trưng ra thì h hoc l đi, hoc… thi đim chưa thích hp! Tôi có ln th tìm công lý kiu y Tòa Ti cao Bc Kinh. Các lut sư ca tôi được r tai rng, chúng tôi s thng. Nhưng khi phán quyết sp được ban ra, mt cú đin thoi kh rung. Và tình thế s hoàn toàn đo ngược.

Lý do cu
i cùng thế gii không mun “được” người Trung Quc dn dt trong thế k XXI là ch, lãnh đo đt nước này đu cơ quá mc vào ch nghĩa dân tc. H lúc nào cũng nhc nhau “mt thế k thua thit” (t Chiến tranh thuc phin đến Đi chiến thế gii ln II). H hm hc phương Tây khi b Bát cường xâu xé, cay cú vi s thng tr ca người Nht, ri kèn ca vi Liên Xô v vai trò lãnh đo phong trào cng sn. Cho nên nếu có ai đó nhc đến Cao Hành Kin vi gii Nobel văn chương, hay Đt Lai Lt Ma vi tic trà công khai, thì h li rên r rng b “can thip công vic ni b”, hoc b “xúc phm đến danh d dân tc”. Dường như bt c v vic gì không được như ý, là h li vt mình my đau đn, ri hô hét s “đáp tr đích đáng”.

Vi
n cnh được người Trung Quc dn dt tht khó tưởng tượng, trước hết bi, chng l thế gii li mun được ct vào m bùng nhùng ni b Trung Quc? Khi đng bt đng sn kia đ v thì sao? Khi h thng y tế và an sinh xã hi vượt quá sc chu đng ca người dân thì thế nào? Năm 1911, cuc cách mng ca Tôn Dt Tiên xy ra ch vì có người vp phi trái bom. Còn gi đây thì mi th đang sưng tướng lên. Liu đng tin chính ph mua trái phiếu M có kp quay v cu vic ni b? Bi điu đó lp tc s khiến đng đô la mt giá, dn đến xut khu ca Trung Quc khó khăn, hàng lot xí nghip s đóng ca, hàng triu công nhân Trung Quc s ra đường.

Tôi hy v
ng nếu có b gì, thì mi vic cũng s êm đm, và Bc Kinh không mù quáng tn công Đài Loan hay Philipines. Nhưng kiu gì chăng na, thì Trung Quc cũng s đi đến cui con đường tăng trưởng kinh tế, và gic mơ cu vt loài người ch còn ý nghĩa ma mai.

V
i riêng tôi, trước khi lo b đi x bt công vì là người nước ngoài, tôi thy bt lc vi vic đm bo cho gia đình mình an toàn. T thc ăn, nước ung không sch, đến khí quyn ngoài đường, quanh nhà cũng b ô nhim, s vô cm trong quan h vi tt c mi người…Người ln đã vy, nhưng các con tôi thì thế nào? H thng giáo dc cơ s ca Trung Quc ch thy có gì là giáo dc. Đó đơn thun là h thng ca các trung tâm thi c. Các thy cô ch nhăm nhăm luyn cho con tr vượt qua các kỳ thi. nông thôn, nơi chúng tôi sng 7 năm, tình hình tưởng ít phc tp hơn, hóa ra cũng vy. Hc sinh nào cũng c ôn luyn, hy vng đ đi hc, đ sau này kiếm vic nơi các thành ph ln. Chng còn đâu là tình yêu thương, trách nhim công dân, s t tin hay hoài nim nhân cách. Tt c ch còn hai chđ” và “trượt”. Đ thì s tr thành “quan nhân”, trượt thì v rung đng, các phân xưởng đa phương, nơi b m chúng cũng đang vùng vy đ thoát khi. Cũng có mt ít hot đng th cht. Nhưng môn th dc chính là đ tìm ra nhng đa tr có t cht hu gi đến các trung tâm hc cách đot huy chương Olympic. Nhng bn có năng khiếu âm nhc thì sao? S b nhi vào my nhc vin bo th, sut ngày phi tp đàn cho đến lúc kit qu c tình yêu âm nhc mi thôi (v tôi chính là mt nn nhân kiu đó).

R
i còn cái s tuyên truyn na ch. Ngày đu tiên đến lp, con gái tôi được xem mt b phim có tiêu đ: “Cách nhân dân Trung Quc, dưới s lãnh đo trc tiếp và không khoan nhượng ca Đng, được s giúp sc ca quân gii phóng nhân dân anh hùng, đã đánh bi thiên tai đng đt T Xuyên”. Đến tn ngày nay mà người ta vn ly Lôi Phong ra dn d bn tr, bo rng nh dp b được cái tôi ích k, anh y đã đt được rt nhiu thành tích phi thường, mà nhng thành tích y ch được phát hin khi anh y chết, đơn v tìm thy cun nht ký ghi chép t m. Áp lc khiến lũ tr phát m. Các con tôi đt đim dưới 9,5 đã là loi kém ca lp, b pht. Bài v nhà hu hết là nhng đ thi th, ngày nào cũng mt tp dày. Cui tun hoc ngày l là dp đ hc thêm. Lũ tr ph phc, đn đn vì hc. Đám bn ca các con tôi rt s hc, nhưng không còn cách nào khác. Tôi thy mình không th bt các con chu cnh y mãi. Bun nht là ánh mt ghen t ca đám tr đa phương, khi chúng tôi ri đi.

M
t la chn là v các thành ph ln, cho các con vào hc trường quc tế. Nhưng ti đó cũng t không kém. Tin hc đt vô cùng, đã đành, nhưng chính quyn vn bt các trường này phi dy quan đim Trung Quc. Ri thì nhng s làm tin đ kiu ca cán b, giáo viên. Tôi thương lũ tr người Trung Quc quá. Chúng không th hc các trường quc tế (dù vn t như đã nói) vì b m chúng không thuc đi tượng được ưu tiên. Cũng không th đi du hc, vì va tn tin, va phi đm bo lý lch đc bit. Lãnh đo Trung Quc nói chung không mun nhiu người dân tiếp xúc vi văn minh phương Tây, tr mt điu h hc rt nhanh khi giao thương, mà tht ma mai, đó li là t tham nhũng. Sng Trung Quc mà t chi được tham nhũng thì thc là không th. Trong đi ngũ ca mình, Đng Cng sn Trung Quc có hàng triu đng viên sáng sut biết rng phi làm gì đó đ tránh khng hong. Tôi đã gp vài người như vy. H mun giúp nước giúp dân lm, nhưng khó khăn chng cht, mà hình như h cô đơn. Tôi cũng đếm được hàng trăm trí thc Trung Quc có kiến thc tt, có tm lòng vi hình nh dân tc. Nhưng hình như, h hiếm khi được trao cơ hi.

Và nh
ư thế, cái ngày tôi mun, và có th, thành người Trung Quc vn còn xa lm.

M. K.

Lã Thanh Tùng l
ược dch t Prospectmagazine.co.uk

Ngu
n: báo Văn Ngh, Hi Nhà văn Vit Nam, s 22 ngày 01-06-2013

 

 

 

No comments:

Post a Comment

Những Sự Thật Cần Phải Biết

Featured Post

BẠN TÔI: ĐẠI ÚY TRẦN QUANG HIỆP

 https://www.facebook.com/groups/160591528349491/permalink/723350692073569/ https://www.youtube.com/watch?v=oqhFQFR2-JM Chuyện Xứ Xã Nghĩa r...

Popular Posts

Popular Posts

My Blog List