Người Việt vs. Saigon Nhỏ: Trận đấu dài trước phiên xử chính (kỳ 2)

 

Hà Giang/Người Việt - 

Người Việt vs. Saigon Nhỏ: Trận đấu dài trước phiên xử chính (kỳ 2)

Chủ Nhật, ngày 11 tháng 1 năm 2015

LTS - Sự kiện công ty Người Việt được tòa xử thắng bà Hoàng Dược Thảo và hệ thống tuần báo Saigon Nhỏ trong vụ kiện phỉ báng là đề tài được dư luận đặc biệt chú ý trong những ngày qua. Ngay sau khi kết quả vụ kiện được công bố, hàng loạt ý kiến, bình phẩm, bình luận, ở nhiều hình thức khác nhau, được dư luận luân chuyển khắp nơi. Người Việt thực hiện loạt bài viết này nhằm trình bày các phương diện luật pháp đáng chú ý của hai vấn đề liên quan mật thiết với nhau là quyền tự do ngôn luận và quyền được bảo vệ trước những lời vu khống làm tổn hại uy tín; cũng như tiến trình của phiên xử và những chứng cớ và lời khai của các nhân chứng trước tòa. Xin mời độc giả theo dõi.

WESTMINSTER - Vụ kiện giữa Người Việt và Sài Gòn Nhỏ bắt đầu đúng 10:30 sáng, tại phòng C31, Tòa Thượng Thẩm tiểu bang California, Quận Cam. Cả phòng im phắc khi người thư ký tòa án tuyên bố khai mạc phiên xử, và Thẩm Phán Frederick P. Horn bước vào chỗ ngồi. 

Bên tay phải của bàn thẩm phán, sau lưng người “court reporter” - người ghi lại tất cả nội dung phiên tòa - 12 bồi thẩm viên chính thức và 4 bồi thẩm viên dự bị, ngồi kín hai hàng ghế dài, mắt chăm chú, giấy bút trong tay.

Đối diện với chỗ ngồi của thẩm phán là chiếc bài dài, nơi các luật sư và thân chủ hai bên ngồi.

Không biết có phải là một luật bất thành văn không, nhưng từ trước đến giờ, tại những phiên xử, bên bị luôn ngồi bên trái, còn bên phải dành cho nguyên đơn. Hôm nay cũng thế, tại bàn luật sư, từ trái, bà Hoàng Dược Thảo, ngồi với hai luật sư của mình là Luật Sư Vân Đào, thuộc văn phòng Charles Mạnh, và Luật Sư Aaron Morris. Đại diện cho hai nguyên đơn là Luật Sư Hoyt Hart, và phụ tá của ông, cùng ngồi phía bên phải.

Bên dưới bàn giấy của luật sư là hai cụm ghế, chỗ ngồi của cử tọa, phóng viên báo chí, và bất cứ ai muốn theo dõi phiên xử.

Các nhân chứng phải đợi bên ngoài phòng xử. Không nhân chứng nào được vào bên trong cho đến sau khi hoàn tất việc làm nhân chứng của mình.

Mở màn phiên xử

Sau khi thẩm phán Frederick P. Horn đọc chỉ thị cho bồi thẩm đoàn, luật sư bên nguyên, ông Hoyt Hart, đọc lời phát biểu mở màn (opening statement).

Ông bắt đầu chậm rãi, “Một tờ báo không bao giờ được loan tin sai sự thật về một người khiến người đó bị xa lánh, khinh khi, hay làm tổn hại cho sự nghiệp và doanh thương của họ. Cố Tổng Thống Abraham Lincoln từng nói, 'Kẻ vô lại dối trá để làm hại thanh danh của người khác còn tệ hại hơn kẻ vô lại đánh cắp ví tiền của họ.' (a scoundrel who lies to harm a man reputation is worse than a scoundrel who steals his wallet).”

Dừng lại vài giây, ông Hoyt Hart tiếp, “Trong vụ kiện này, vào ngày 28 tháng 7, năm 2012, Saigon Nhỏ đăng một bài báo của tác giả Hoàng Dược Thảo, trong đó có bốn điều, mà theo chúng tôi, phỉ báng nguyên đơn. Thứ nhất: báo Người Việt, tờ báo tiếng Việt lớn nhất của thế giới tự do, đã bị Cộng Sản Việt Nam mua, và tổng giám đốc của công ty Người Việt, ông Phan Huy Đạt, chỉ là một người đứng làm vì; thứ hai: bà Hoàng Vĩnh, phụ tá tổng giám đốc, phụ trách thương vụ, không có khả năng trí tuệ, không đủ trình độ đảm nhận trách nhiệm của mình; thứ ba: bà Hoàng Vĩnh, một người đàn bà có chồng, là người có nhiều tai tiếng xấu về tình ái; và thứ tư: ông Phan Huy Đạt đã dối trá khi nộp đơn xin Business License tại thành phố Westminster, một sự dối trá mà nếu bị khám phá, ông sẽ bị tước bằng luật sư. 

Những câu phỉ báng này, xuất hiện lần đầu tiên ở bài báo ngày 28 tháng 7, 2012 (exhibit 1), sau đó xuất hiện ở bài báo ngày 8 tháng 8, 2012 (exhibit 2), và xuất hiện một lần nữa trong bài viết trả lời những thư yêu cầu đính chính của thân chủ tôi (exhibit 3), với những dẫn chứng tại sao bà không đính chính. Ngoài ra chúng tôi có hai đoạn videos, gồm một đoạn video tại buổi tiệc kỷ niệm 10 năm thành lập Tập Thể Chiến Sĩ Quân Lực VNCH (exhibit 8), nơi bị cáo nhắc nhở mọi người là Người Việt phải bị khai trừ khỏi tất cả mọi sinh hoạt cộng đồng, và họ bắt buộc phải rời bàn tiệc...”

Nói đến đây, Luật Sư Hoyt Hart phải dừng lại, vì Luật Sư Aaron Morris, đại diện cho bà Hoàng Dược Thảo, lên tiếng phản đối: “Chúng tôi phản đối, thiếu nền tảng, thưa ngài. 

Chúng tôi không biết đoạn video này ở đâu ra.”

Trận đấu trước trận đấu

Một trong những nguyên tắc thiêng liêng của ngành tư pháp Hoa Kỳ là việc bên bị được xét xử trong một phiên tòa bởi những người cùng thành phần xã hội (trial by a jury of peers) với mình, nơi hai bên luật sư dùng kiến thức pháp lý và tài hùng biện, đưa ra chứng cớ và nhân chứng để bào chữa cho thân chủ.

Thế nhưng, trước khi đưa được trận đấu pháp lý ra trước phiên xử có bồi thẩm đoàn (jury trial), luật sư hai bên đã phải chiến đấu vất vả với nhau trong một thời gian dài.

Hệ thống pháp lý Hoa Kỳ, qua những thủ tục tố tụng trước phiên xử được quy định rất tỉ mỉ, cho phép hai bên có một thời gian chuẩn bị trước khi phiên xử bắt đầu, một trong những quy định này là quy định “tiết lộ tài liệu.”

Quy định tiết lộ tài liệu bắt buộc hai bên phải thông báo cho nhau biết bên mình dự định sẽ dùng “vũ khí” gì để “đánh” bên kia, gồm chứng cớ dưới mọi hình thức và danh sách nhân chứng. Thủ tục tiết lộ tài liệu cũng cho phép mỗi bên có quyền được xem xét “vũ khí” của phía bên kia.

Đây cũng là thời gian mà luật sư hai bên nộp những kiến nghị khởi đầu (motions-in-limine) để tìm cách giới hạn bên kia. Những gì không thể xin tòa cấm trưng ra, hai bên tìm cách điều tra về những tài liệu, vật chứng và nhân chứng của bên kia để tìm ra kẽ hở, hầu sẵn sàng ứng chiến tại phiên xử.

Trong vụ kiện giữa Người Việt và Saigon Nhỏ, thời gian chuẩn bị phiên xử kéo dài hơn hai năm, từ trung tuần tháng 11, 2012 đến cuối tháng 11, 2014.

Trong phần lớn thời gian này, luật sự bên bị nộp nhiều kiến nghị khác nhau để tìm cách giới hạn luật sư bên nguyên. Quan trọng hơn cả, luật sư bên bị yêu cầu thẩm phán không cho phép luật sư bên nguyên đưa hai đoạn videos vào làm chứng cớ. Đoạn video thứ nhất là lúc bà Hoàng Dược Thảo la lối lớn tiếng trước sự có mặt của đại diện Người Việt tại buổi tiệc Kỷ Niệm 10 Năm Thành Lập Tập Thể Chiến Sĩ Quân Lực VNCH. Đoạn video thứ hai là phần phát biểu của bà Hoàng Dược Thảo tại buổi họp báo do Luật Sư Nguyễn Xuân Nghĩa tổ chức.

Luật Sư bên bị lập luận rằng hai đoạn videos này xảy ra ở thời điểm sau bài viết ngày 28 tháng 7, 2012, và vì thế không dính dáng (not relevant) đến vụ kiện.

Luật Sư bên nguyên, trong khi đó, lý luận rằng hai đoạn videos này là những chứng cớ liên quan (relevant evidence), vì chúng làm sáng tỏ ý nghĩa những câu nói trong bài viết trước đó của bà Hoàng Dược Thảo và có lời thừa nhận của bà Hoàng Dược Thảo là đã viết những câu đó. Ngoài ra, các đoạn videos cũng cho thấy tổn hại tinh thần của bên nguyên, đồng thời cho thấy ác ý của bên bị.

Trong lúc vị thẩm phán đầu tiên còn chưa quyết định ngã ngũ, thì vụ kiện được chuyển cho Thẩm Phán Frederick P. Horn.

Thẩm Phán Frederick P. Horn quyết định rằng tất cả các exhibits của hai bên, kể cả hai đoạn videos này, đều được mang trình bày trước bồi thẩm đoàn tại tòa, để ông xem xét, rồi sẽ quyết định cho những exhibits có liên quan đến cuộc tranh chấp, được vào làm chứng cớ của hồ sơ vụ kiện.

Việc một vật chứng (exhibit) được vào làm chứng cớ của hồ sơ vụ kiện rất quan trọng, vì bồi thẩm đoàn chỉ được dựa vào những chứng cớ đã được quan tòa cho vào hồ sơ, và lời khai của nhân chứng, cũng như luật hiện hành, để đưa ra phán quyết.

Như luật sư bên nguyên đã trình bày, hai đoạn videos nói trên cho thấy được tổn hại tinh thần của bên nguyên, và ác ý của bên bị. Đây chính là là lý do tại sao các luật sư bên bị đã tìm tất cả mọi cách, hết sức phản đối việc cho hai đoạn videos này vào làm bằng chứng.

Kỳ sau: Lời khai trước tòa của bà Hoàng Dược Thảo

Người Việt vs. Saigon Nhỏ: Yếu tố pháp lý trong kiện phỉ báng (kỳ 1)
Thursday, January 08, 2015 7:21:15 PM 

Hà Giang/Người Việt

LTS - Sự kiện công ty Người Việt được tòa xử thắng bà Hoàng Dược Thảo và hệ thống tuần báo Saigon Nhỏ trong vụ kiện phỉ báng là đề tài được dư luận đặc biệt chú ý trong những ngày qua. Ngay sau khi kết quả vụ kiện được công bố, hàng loạt ý kiến, bình phẩm, bình luận, ở nhiều hình thức khác nhau, được dư luận luân chuyển khắp nơi. Người Việt thực hiện loạt bài viết này nhằm trình bày các phương diện luật pháp đáng chú ý của hai vấn đề liên quan mật thiết với nhau: Quyền tự do ngôn luận và quyền được bảo vệ trước những lời vu khống làm tổn hại uy tín. Xin mời độc giả theo dõi.

WESTMINSTER (NV) - Tại Hoa Kỳ, tự do ngôn luận là quyền bất khả xâm phạm, và cũng là niềm hãnh diện của người dân ở đất nước có tự do dân chủ. Tiếc thay, niềm hãnh diện này thường đi đôi với suy diễn sai lầm là bất cứ ai cũng có thể nói bất cứ điều gì họ muốn. Sự hiểu biết chưa tường tận này, trong giới ký giả hay người có cơ quan ngôn luận trong tay, đôi khi dẫn đến chỗ vô tình hoặc cố ý phỉ báng người khác, tạo hậu quả đáng tiếc.

 Quyền tự do ngôn luận thật ra không phải là quyền tuyệt đối trong mọi tình huống. Một tuyên bố sai sự thật, được loan truyền vô tội vạ, có thể gây thiệt hại nghiêm trọng đến uy tín của một người, làm cho đời sống của người đó trở nên khốn đốn. Vì thế, luật phỉ báng tại Hoa Kỳ nói chung, và California nói riêng, có những điều khoản tỉ mỉ, nhằm cân bằng hai nguyên tắc pháp lý căn bản. Nguyên tắc thứ nhất nằm trong khái niệm đạo đức: Mọi người phải được bảo vệ trước những lời vu khống làm tổn hại uy tín. Nguyên tắc thứ hai: Quyền tự do ngôn luận, được bảo vệ bởi Hiến Pháp.

Lý thuyết, một vụ kiện phỉ báng (vu khống) có thể xảy ra bất cứ khi nào một người loan truyền tin thất thiệt, làm hại đến thanh danh một người khác. 

Thực tế, rất ít người bị phỉ báng đưa người vu khống mình ra tòa. Lý do, luật phỉ báng rất phức tạp và việc kiện tụng rất tốn kém.

Sự kiện công ty Người Việt được tòa xử thắng bà Hoàng Dược Thảo và hệ thống tuần báo Saigon Nhỏ trong vụ kiện phỉ báng là đề tài được dư luận đặc biệt chú ý trong những ngày qua. Ngay sau khi kết quả vụ kiện được công bố, hàng loạt bài nhận định được phổ biến, những lời bình phẩm được chuyển qua nhiều nhóm email, diễn đàn Internet, bên cạnh đó là những bàn tán, hội luận ở các quán cà phê, tư gia, họp mặt. Thậm chí, có những cuộc hội luận được quay phim và cho lên Internet.

Bên hài lòng với kết quả vụ kiện cho rằng đây là một “vụ kiện điển hình,” một “phán quyết quan trọng,” một “bài học đích đáng,” có “tác dụng tốt” cho lối sống minh bạch và thượng tôn pháp luật trong cộng đồng người Việt ở Mỹ. Phía không đồng ý, ngược lại, cho rằng đây là phán quyết “phi lý,” “khó hiểu,” kết quả của một phiên xử “đầy thiên vị.” Cũng có những bài viết tường thuật không chính xác các dữ kiện và diễn tiến của phiên xử. Phiên xử vụ kiện của Người Việt đối với bà Hoàng Dược Thảo cùng Saigon Nhỏ kéo dài gần một tháng; ngoài nguyên đơn, bị đơn, các luật sư đại diện, một số nhân viên Người Việt, không một cá nhân hay cơ quan truyền thông nào, cả Việt ngữ lẫn Anh ngữ, theo dõi trọn vẹn từ đầu đến cuối.

Loạt bài này có mục đích lấy vụ kiện này làm trường hợp cụ thể (case study) để chúng ta cùng chiêm nghiệm mà hiểu thấu đáo hơn ranh giới giữa phỉ báng và tự do ngôn luận; những yếu tố pháp lý trong một vụ kiện phỉ báng; thủ tục tố tụng, diễn tiến của một phiên xử; việc kháng án... Tài liệu được sử dụng cho loạt bài viết này là từ tài liệu của tòa án (court transcripts).

Phỉ báng (Defamation)

Phỉ báng là hành động tuyên bố tin sai sự thật, làm tổn hại danh tiếng người khác. Trong trường hợp nạn nhân là người của công chúng (public figure), phỉ báng được hiểu là do kết quả của sự “cẩu thả, coi thường sự thật” (reckless disregard of the truth).

Hành động tuyên bố có hai hình thức, bằng lời nói (slander) hay bằng chữ viết (libel). Tuyên bố có thể là viết rõ ra (explicit) hoặc ngụ ý (implied).

Muốn chứng minh người khác phỉ báng mình, bên nguyên đơn phải chứng minh được ba điều. Thứ nhất: Có lời tuyên bố mang tính phỉ báng. Thứ nhì: Tuyên bố đó được loan truyền, và thứ ba: Tuyên bố đó gây tổn hại cho mình.

Trong vụ kiện giữa Người Việt và Saigon Nhỏ, cả ba nguyên đơn, công ty Người Việt Daily News Inc., ông Phan Huy Ðạt, và bà Hoàng Vĩnh, đều chứng minh được cả ba điều nói trên.

Trong một vụ kiện liên quan đến tội danh phỉ báng, chỉ có sự thật mới có khả năng bào chữa tuyệt đối cho bị cáo. Trong vụ kiện này, bà Hoàng Dược Thảo không thể bào chữa được, vì bà không đưa ra được chứng cớ hay lời khai của nhân chứng nào, để chứng minh những điều bà viết về ba nguyên đơn này là sự thật. Dù rằng bà Hoàng Dược Thảo chỉ cần chứng minh rằng “có nhiều phần” (more likely than not) là điều bà nói là “đúng phần lớn” (substantially true), cũng đã đủ để bào chữa. Thực tế, bà không đưa ra được chứng cớ hay lời khai của nhân chứng nào khả dĩ làm được điều đó.

Ngược lại, các nguyên đơn Người Việt Daily News Inc., ông Phan Huy Ðạt, và bà Hoàng Vĩnh, đã chứng minh được một cách rõ ràng và thuyết phục (clear and convincing evidence) là những điều bà Hoàng Dược Thảo viết là sai, và, bà biết là sai mà vẫn viết.

Ý kiến (Opinion)

Bào chữa chính của bị cáo: Những điều viết ra chỉ là “ý kiến” (opinion). Tự do ngôn luận cho phép người ta tự do bày tỏ ý kiến mà không phạm tội phỉ báng.

Tuy nhiên, để bào chữa, bị cáo không thể chỉ đơn thuần nói rằng đó là “ý kiến của tôi.” Luật Hoa Kỳ phân biệt rõ giữa phát biểu về sự kiện (fact) và phát biểu ý kiến (opinion). Ý kiến là một câu nói không thể chứng minh đúng hay sai. Chẳng hạn, viết rằng một người “ngu xuẩn” thì đó là một ý kiến. Ngược lại, “sự kiện” là điều có thể chứng minh đúng hay sai. Chẳng hạn, viết rằng một người là Cộng Sản tức là đang nói về “sự kiện.”

Trong vụ kiện giữa Người Việt và Saigon Nhỏ, luật sư của bị cáo bào chữa rằng thân chủ của mình “chỉ phát biểu ý kiến.” Nhưng quan tòa phán rằng việc bà Hoàng Dược Thảo viết (hay hàm ý) rằng công ty Người Việt do Cộng Sản làm chủ, cũng như những điều viết về bà Hoàng Vĩnh, đều là sự kiện, vì những điều này có thể chứng minh được là đúng hay sai.

‘Người của công chúng’ và cá nhân

Trong một vụ kiện phỉ báng, việc xét xem nạn nhân là “người của công chúng” (public figure) hay một người dân thường (private figure) là một phân biệt quan trọng. Nguyên đơn, nếu là dân thường, để thắng kiện, chỉ cần chứng minh trước tòa là có lời phỉ báng do bị cáo loan truyền và bị cáo không chứng minh được lời đó đúng sự thật. Trong khi đó, một nguyên đơn là người của công chúng, muốn thắng kiện, không những phải chứng minh những lời phỉ báng sai sự thật, mà còn phải chứng minh là bị cáo có ác ý, vì biết là sai mà vẫn nói.

Trong vụ kiện giữa Người Việt và Saigon Nhỏ, công ty Người Việt News được tòa cho là người của công chúng, trong khi ông Phan Huy Ðạt và bà Hoàng Vĩnh được cho là dân thường. Tuy nhiên, sự phân biệt này ở đây không quan trọng lắm, vì cả ba nguyên đơn đều chứng minh được rõ ràng và thuyết phục trước tòa rằng những điều bà Hoàng Dược Thảo viết là sai và có ác ý, vì biết sai mà vẫn viết.

Yêu cầu đính chính

Ðể bảo vệ người cầm bút, một số tiểu bang có điều khoản về yêu cầu đính chính (retraction demand). Tại California, một nguyên đơn không yêu cầu tác giả đính chính, sau này khi đi kiện, sẽ chỉ nhận được bồi thường cho “thiệt hại đặc biệt” (special damages), nghĩa là thiệt hại bằng tiền cụ thể đã phải chi ra (chẳng hạn tiền trả cho bác sĩ khám bệnh, tiền mua thuốc, tiền lương bị trừ vì phải nghỉ làm....)

Yêu cầu đính chính tạo thêm một cơ hội để giới cầm bút sửa chữa những sơ sót, nếu có, khi viết bài. Những cơ quan ngôn luận chuyên nghiệp xem xét rất kỹ lưỡng các yêu cầu đính chính, kiểm chứng lại mọi sự kiện, để bảo đảm không xúc phạm đến uy tín, thanh danh của người khác, và để tránh bị cáo buộc tội phỉ báng.

Trong vụ kiện Người Việt và Saigon Nhỏ, khi nhận được thư yêu cầu đính chính của công ty Người Việt, tuần báo Saigon Nhỏ đáp trả bằng cách đăng bài viết nói về những thư này, đồng thời đăng lại những tuyên bố bị cho là có phỉ báng, và đưa ra nhiều lập luận dẫn chứng rằng những lời phỉ báng này của mình là đúng, rồi kết luận “không có gì để đính chính.” Hành xử này là một trong những lý do khiến bồi thẩm đoàn kết luận là tác giả có ác ý.

Lời đồn

Theo luật của California, một tuyên bố sai sự thật được tòa xem là phỉ báng, dù lời tuyên bố này là sự lập lại của tin đồn. Nói cách khác, người lập lại và loan truyền tin đồn thất thiệt có tính phỉ báng cũng phải chịu trách nhiệm về sự phỉ báng, y như người đầu tiên tung ra tin đồn này.

Trong vụ kiện Người Việt và Saigon Nhỏ, luật sư biện hộ của bị cáo lập luận sai khi nói rằng việc nói về một tin đồn được bảo vệ bởi quyền tự do ngôn luận. Kết cục là bà Hoàng Dược Thảo bị kết tội phỉ báng vì đã lập lại những tin đồn mà bà không thể chứng minh là có thật về đời tư của nguyên đơn Hoàng Vĩnh.

Bồi thường thiệt hại

Một khi đã chứng minh thành công là bị cáo phỉ báng mình, nguyên đơn có thể được bồi thường ba loại thiệt hại.

Loại thiệt hại thứ nhất là “thiệt hại đặc biệt” (special damage), còn gọi là thiệt hại kinh tế, nghĩa là thiệt hại bằng tiền cụ thể đã phải chi ra, thí dụ như tiền trả cho bác sĩ khám bệnh, tiền mua thuốc, tiền lương bị trừ vì phải nghỉ làm... Dù bị thiệt hại, các nguyên đơn đã không đòi thiệt hại đặc biệt nào vì con số không đáng kể.

Loại thiệt hại thứ nhì là “thiệt hại hiện thực” (actual damage) nhưng “tổng quát” (general damage), chẳng hạn nỗi đau tinh thần, tổn hại uy tín, vị trí trong cộng đồng... Các nguyên đơn phải chứng minh những thiệt hại này nhưng không nhất thiết phải đưa ra một con số cụ thể.

Loại thiệt hại thứ ba là “thiệt hại đương nhiên” (presumed damage). Theo luật hiện hành, mọi lời phỉ báng đương nhiên gây thiệt hại cho nạn nhân, dù rằng nguyên đơn không có chứng cớ cụ thể hoặc không biết là có bị những thiệt hại đó. Bồi thẩm đoàn có toàn quyền ấn định số thiệt hại này.

Trong trường hợp nguyên đơn có thể chứng minh được ác ý của bị cáo, bồi thẩm đoàn có thể ấn định thêm một loại bồi thường nữa, gọi là “phạt để làm gương” (punitive damage hay exemplary damage).

Trong vụ kiện Người Việt và Saigon Nhỏ, bồi thẩm đoàn ra phán quyết là bà Hoàng Dược Thảo phải bồi thường cho ba nguyên đơn $3,000,000 cho thiệt hại hiện thực tổng quát và thiệt hại đương nhiên và $1,500,000 tiền phạt vì ác ý khi phỉ báng.

Kỳ sau: Diễn tiến phiên xử, chứng cớ, lời khai, nhân chứng.

–-
Liên lạc tác giả: hagiang

__._,_.___

---

Posted by: Doan ket chong Cong